Έγγραφο Πρακτικής Εφαρμογής – Σελίδα 2

Σύγχρονες εξελίξεις στην Πράσινη Οικονομία και την Πράσινη Επιχειρηματικότητα τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε εθνικό επίπεδο

1.1. Εισαγωγή

Στην Ευρώπη, τα τελευταία χρόνια έχει σημειωθεί σημαντική στροφή προς την πράσινη οικονομία και την πράσινη επιχειρηματικότητα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Οι στόχοι αυτοί αποτελούν μέρος της δέσμευσης της ΕΕ στη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή.

Για να στηρίξει την ανάπτυξη της πράσινης οικονομίας και της πράσινης επιχειρηματικότητας, η ΕΕ έχει εφαρμόσει διάφορες πολιτικές και πρωτοβουλίες. Μία από τις βασικές πολιτικές είναι η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, η οποία ξεκίνησε το 2019. Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία είναι ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για να καταστεί η Ευρώπη κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων, όπως η αύξηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, η προώθηση της βιώσιμης γεωργίας και η προστασία της βιοποικιλότητας (https://www.switchtogreen.eu/the-eu-green-deal-promoting-a-green-notable-circular-economy/). Μια άλλη βασική πολιτική είναι το Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία, το οποίο αποσκοπεί στην προώθηση της κυκλικής οικονομίας στην Ευρώπη. Η κυκλική οικονομία είναι ένα οικονομικό σύστημα που ελαχιστοποιεί τα απόβλητα και μεγιστοποιεί τη χρήση των πόρων. Το σχέδιο περιλαμβάνει μέτρα για την προώθηση του βιώσιμου σχεδιασμού προϊόντων, την αύξηση της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης καθώς και τη μείωση των αποβλήτων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκπόνησε τη Στρατηγική Ευρώπη 2020 για την προώθηση της έξυπνης, χωρίς αποκλεισμούς και βιώσιμης ανάπτυξης. Μέσω αυτής της Στρατηγικής, η Επιτροπή συμβάλλει στην πραγματοποίηση σημαντικών βημάτων για την επίτευξη των παγκόσμιων Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης, διαμορφώνοντας την ΕΕ ως έναν χώρο χωρίς αποκλεισμούς με οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα και αποδοτική ως προς τους πόρους. Επιπλέον, η Στρατηγική υποστηρίζει ενεργά τις επιχειρήσεις και τις διοικήσεις. Εν συνεχεία, στις 2 Μαΐου 2022 τέθηκε σε ισχύ το 8ο Πρόγραμμα Δράσης για το Περιβάλλον, ως η νομικά συμφωνημένη κοινή ατζέντα της ΕΕ για την περιβαλλοντική πολιτική έως το 2030. Επιπλέον, η νέα Ευρωπαϊκή Συναίνεση για την Ανάπτυξη (5) ενισχύει τη δέσμευση της ΕΕ για την προώθηση της πράσινης και κυκλικής οικονομίας στις χώρες εταίρους. Σύμφωνα με τους σκοπούς και τους στόχους της Ατζέντας 2030 και της Συμφωνίας του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή, αναφέρεται ότι η ΕΕ και τα κράτη-μέλη της θα προωθήσουν έναν οικονομικό μετασχηματισμό που θα δημιουργεί αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας, θα αυξάνει την παραγωγική ικανότητα, θα παράγει επαρκή έσοδα για δημόσιες υπηρεσίες και κοινωνική προστασία, θα προωθεί βιώσιμες αλυσίδες αξίας και διαφοροποίηση, συμπεριλαμβανομένης της βιώσιμης εκβιομηχάνισης.

Ένα άλλο παράδειγμα Ευρωπαϊκού θεσμικού οργάνου για την προώθηση της πράσινης οικονομίας είναι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕ), η οποία παρέχει χρηματοδότηση για έργα που προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη, όπως έργα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μέτρα ενεργειακής απόδοσης. Η ΕΕ προσφέρει επίσης χρηματοδότηση και υποστήριξη για πράσινες νεοφυείς επιχειρήσεις και επιχειρήσεις μέσω προγραμμάτων όπως το πρόγραμμα Horizon 2020 και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων.

Συνολικά, η στροφή προς την πράσινη οικονομία στην Ευρώπη αποτελεί σημαντικό βήμα προς ένα πιο βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον. Με την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η Ευρώπη μπορεί να συμβάλει στην παγκόσμια προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία του πλανήτη για τις μελλοντικές γενιές.

Από την άλλη πλευρά, η πράσινη επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη καλύπτει ένα ευρύ φάσμα τομέων, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της βιώσιμης γεωργίας, του οικολογικού τουρισμού και της πράσινης τεχνολογίας. Οι νεοφυείς επιχειρήσεις στους τομείς αυτούς επικεντρώνονται στην ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων για την αντιμετώπιση των περιβαλλοντικών προκλήσεων, ενώ παράλληλα δημιουργούν θέσεις εργασίας και προωθούν την οικονομική ανάπτυξη.

Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν επίσης λάβει μέτρα για τη στήριξη της πράσινης επιχειρηματικότητας. Για παράδειγμα, η Γερμανία έχει ιδρύσει την Αναπτυξιακή Τράπεζα KfW, η οποία παρέχει χρηματοδότηση και υποστήριξη για βιώσιμα επιχειρηματικά εγχειρήματα. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ιδρύσει την Πράσινη Τράπεζα Επενδύσεων για τη στήριξη της ανάπτυξης έργων χαμηλών εκπομπών άνθρακα. Στη Γαλλία, η κυβέρνηση έχει ξεκινήσει το πρόγραμμα Green Tech Verte για τη στήριξη των πράσινων νεοφυών επιχειρήσεων.

Ένας από τους κύριους παράγοντες που ωθούν την πράσινη επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη είναι η αυξανόμενη ζήτηση για περιβαλλοντικά βιώσιμα προϊόντα και υπηρεσίες. Οι καταναλωτές συνειδητοποιούν όλο και περισσότερο τον αντίκτυπο των επιλογών τους στο περιβάλλον και αναζητούν προϊόντα και υπηρεσίες με χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Αυτό έχει δημιουργήσει ευκαιρίες για τους επιχειρηματίες να αναπτύξουν καινοτόμες λύσεις που ανταποκρίνονται σε αυτές τις απαιτήσεις των καταναλωτών. Ένας άλλος παράγοντας είναι η αυξανόμενη διαθεσιμότητα χρηματοδότησης και υποστήριξης για πράσινες νεοφυείς επιχειρήσεις και επιχειρήσεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει δημιουργήσει διάφορους μηχανισμούς χρηματοδότησης για τη στήριξη της ανάπτυξης της πράσινης επιχειρηματικότητας, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων και το πρόγραμμα Horizon 2020. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν επίσης καθιερώσει τα δικά τους προγράμματα χρηματοδότησης για τη στήριξη των πράσινων νεοφυών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων.

Η ανάπτυξη της πράσινης επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη οδήγησε επίσης στην εμφάνιση νέων επιχειρηματικών μοντέλων και πρακτικών που δίνουν προτεραιότητα στη βιωσιμότητα και την κοινωνική ευθύνη. Για παράδειγμα, ορισμένες νεοφυείς επιχειρήσεις αναπτύσσουν μοντέλα κυκλικής οικονομίας που δίνουν προτεραιότητα στην επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση των υλικών. Άλλες υιοθετούν μοντέλα κοινωνικών επιχειρήσεων που δίνουν προτεραιότητα στον κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο έναντι του κέρδους.

Συνολικά, η στροφή προς την πράσινη οικονομία και την πράσινη επιχειρηματικότητα στην Ευρώπη αποτελεί σημαντικό βήμα προς ένα πιο βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον. Με την υποστήριξη αυτών των πρωτοβουλιών, οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες μπορούν να συνεργαστούν για την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και την προστασία του περιβάλλοντος. Η στροφή προς την πράσινη οικονομία στην Ευρώπη καλύπτει ένα ευρύ φάσμα τομέων, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, οι βιώσιμες μεταφορές, ο οικολογικός τουρισμός και η πράσινη τεχνολογία. Η ανάπτυξη της πράσινης επιχειρηματικότητας στην Ευρώπη αποτελεί σημαντικό βήμα προς ένα πιο βιώσιμο και ανθεκτικό μέλλον.

Αφού παρουσιάστηκαν οι σύγχρονες εξελίξεις της πράσινης οικονομίας και της πράσινης επιχειρηματικότητας σε Ευρωπαϊκό Επίπεδο, είναι καιρός αυτό το κεφάλαιο να προχωρήσει στην παρουσίαση μιας συνολικής εικόνας της πράσινης οικονομίας και της πράσινης επιχειρηματικότητας σε εθνικό επίπεδο των χωρών-εταίρων του έργου: της Ιρλανδίας, της Ιταλίας, της Ελλάδας, της Πολωνίας, της Ρουμανίας και της Ισπανίας.

1.2. Σύγχρονες εξελίξεις στην πράσινη οικονομία και την πράσινη επιχειρηματικότητα σε εθνικό επίπεδο

Ιρλανδία

Η Ιρλανδία έχει θέσει ένα φιλόδοξο σχέδιο απαλλαγής από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, καθιστώντας την ως ελκυστική τοποθεσία για επενδύσεις από παγκόσμιες εταιρείες. Η χώρα έχει ως στόχο την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας τουλάχιστον κατά 80% από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως το 2030 και κατατάσσεται δεύτερη στην Ευρώπη όσον αφορά την κατά κεφαλήν παραγωγή αιολικής και ηλιακής ενέργειας. Ως η πιο δυτική χώρα της Ευρώπης στις ακτές του Ατλαντικού, η Ιρλανδία επωφελείται από την άφθονη αιολική ενέργεια και τις υψηλές ταχύτητες ανέμου, ούσα η πρώτη χώρα στον κόσμο σε μερίδιο ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας από χερσαία αιολική ενέργεια, ενώ αναπτύσσει σχέδια υπεράκτιας αιολικής ενέργειας για τη μείωση της εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα. Η κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να υποστηρίξει τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, ευθυγραμμίζοντας τα σχέδιά της μ’ αυτούς, συμπεριλαμβανομένων των επιχορηγήσεων για βιώσιμα έργα, των επιχορηγήσεων για έρευνα, των φορολογικών κινήτρων και των 50 περιβαλλοντικών μετασχηματισμών για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.

Η πράσινη επιχειρηματικότητα αναπτύσσεται στην Ιρλανδία, αλλά η πρόσβαση στη χρηματοδότηση παραμένει σημαντική πρόκληση για τους πράσινους επιχειρηματίες. Ωστόσο, η προσέγγιση της κυκλικής οικονομίας της πράσινης επιχειρηματικότητας από το Environmental Protective Agency’s (EPA), το δίκτυο Green Team, το Ταμείο Urban Uplift και το Ταμείο Green Transition είναι ορισμένες πρωτοβουλίες που μπορούν να βοηθήσουν τις πράσινες επιχειρήσεις.

Το Ταμείο Urban Uplift στοχεύει στο να δώσει τη δυνατότητα στους νεαρούς ενήλικες να αξιοποιήσουν πλήρως τις δυνατότητές τους, υποστηρίζοντας καινοτόμα σχέδια που εξασφαλίζουν απασχόληση ή/και μαθητεία για όσους απ’ αυτούς κινδυνεύουν από μόνιμο αποκλεισμό και ενισχύουν την πλήρη συμμετοχή τους στην κοινωνία. Μετά την τελευταία οικονομική ύφεση, η Ιρλανδία είχε σημειώσει μεγάλη πρόοδο στη μείωση των ποσοστών ανεργίας και των εμποδίων που εμποδίζουν την είσοδο στην αγορά εργασίας. Ωστόσο, η πρόοδος αυτή δεν ωφέλησε εξίσου όλους τους ανθρώπους της κοινωνίας, ενώ με την έναρξη και τον αντίκτυπο της πανδημίας Covid-19 οι ανισότητες αυτές αυξήθηκαν. Στόχος του Ταμείου είναι να ενισχύσει έως και 120 νεαρούς ενήλικες σε θέσεις εργασίας, μαθητείας ή προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας στην πράσινη ή/και ψηφιακή οικονομία. Επιπλέον, θα επιδιώξει να δώσει τη δυνατότητα σε έως 75 νεαρούς ενήλικες να ολοκληρώσουν πιστοποιημένη κατάρτιση και σε έως 80 να προχωρήσουν σε περαιτέρω εκπαίδευση.

Το δίκτυο Green Team διευκολύνει την ανταλλαγή γνώσεων και τη συνεργασία μεταξύ των εταιρειών του κλάδου των Ιρλανδικών Κεφαλαίων, με στόχο την επίτευξη των στόχων βιωσιμότητας.

Πράσινες επιχειρηματικές ενισχύσεις για επιχειρήσεις στην Ιρλανδία

Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (NRRP) της Ιρλανδίας (2021-2026), χρηματοδοτούνται έργα που υποστηρίζουν την ψηφιακή και κλιματική μετάβαση των επιχειρήσεων μέσω της Διευκόλυνσης Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ. Καλύπτονται έργα που θα διευκολύνουν τη μείωση των εκπομπών στο πλαίσιο ενός σχεδίου απαλλαγής των ιρλανδικών επιχειρήσεων από τον άνθρακα.

Περιλαμβάνει δύο ξεχωριστές ροές χρηματοδότησης, για τη στήριξη των διαφόρων πτυχών της πορείας απαλλαγής των ιρλανδικών επιχειρήσεων από τις ανθρακούχες εκπομπές, όπως:

Ταμείο Σχεδιασμού για το Κλίμα για τις επιχειρήσεις – ανάπτυξη της ικανότητας των εταιρειών να αναπτύσσουν σχέδια για προϊόντα, διαδικασίες και επιχειρηματικά μοντέλα με χαμηλότερες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα
Επενδυτικό Ταμείο Μείωσης Εκπομπών για Επιχειρήσεις – υποστήριξη επενδύσεων Κεφαλαίου και Έρευνας, Ανάπτυξης και Καινοτομίας για την απαλλαγή από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.

Η προσέγγιση της κυκλικής οικονομίας της πράσινης επιχειρηματικότητας από το EPA’s Green Enterprise παρέχει ευκαιρίες στις επιχειρήσεις να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα και να μειώσουν το επιχειρηματικό κόστος, ενώ το Green Transition Fund θα επιταχύνει την απαλλαγή των ιρλανδικών επιχειρήσεων από τις ανθρακούχες εκπομπές μέσω δύο ξεχωριστών ροών χρηματοδότησης που υποστηρίζουν την ανάπτυξη προϊόντων, διαδικασιών και επιχειρηματικών μοντέλων με χαμηλότερες ανθρακούχες εκπομπές.

Ο οργανισμός Bord na Móna διαθέτει το πρόγραμμα Accelerate Green για επιχειρήσεις εστιάζοντας στη βιωσιμότητα και τη δράση για το κλίμα. Μόνο στην Ιρλανδία σπαταλούνται πάνω από 1 εκατ. τόνους τροφίμων κάθε χρόνο. Ο τομέας των υπηρεσιών εστίασης είναι υπεύθυνος για περίπου 250.000 τόνους από αυτά τα απόβλητα τροφίμων, με αποτέλεσμα 875.000 τόνους CO₂ και κόστος 300 εκατ. ευρώ ετησίως για τη βιομηχανία. Μια επιχείρηση που συμμετέχει στο πρόγραμμα Accelerate Green είναι η Positive Carbon. Έχει κατασκευάσει ένα πλήρως αυτοματοποιημένο σύστημα παρακολούθησης αποβλήτων τροφίμων που παρακολουθεί και καταγράφει όλα τα απόβλητα στις κουζίνες, παρακολούθηση αποβλήτων τροφίμων για ξενοδοχεία, εστιατόρια και πόλεις, βοηθώντας τις επιχειρήσεις να γίνουν πιο βιώσιμες και εξοικονομώντας τους χρήματα.

Η FoodCloud, μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές επιχειρήσεις της Ιρλανδίας, εργάζεται επίσης για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, συνδέοντας επιχειρήσεις με πλεονάζοντα τρόφιμα με φιλανθρωπικές οργανώσεις και κοινοτικές ομάδες. Η ιδέα πίσω από την FoodCloud είναι απλή: επιχειρήσεις με πλεονάζοντα τρόφιμα, όπως σουπερμάρκετ ή εστιατόρια, μπορούν να ανεβάζουν πληροφορίες σχετικά με τα τρόφιμα σε μια εφαρμογή για κινητά, η οποία στη συνέχεια διανέμεται σε τοπικές φιλανθρωπικές οργανώσεις και κοινοτικές ομάδες που μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν. Η εφαρμογή συμβάλλει στο να διασφαλιστεί ότι τα τρόφιμα χρησιμοποιούνται για τη σίτιση ανθρώπων που τα χρειάζονται, αντί να πηγαίνουν στα σκουπίδια. Η FoodCloud εργάζεται επίσης για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη σπατάλη τροφίμων και την προώθηση βιώσιμων πρακτικών διατροφής. Ο οργανισμός προσφέρει κατάρτιση και υποστήριξη σε επιχειρήσεις και κοινοτικές ομάδες για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων και έχει επίσης ξεκινήσει διάφορες εκστρατείες ευαισθητοποίησης του κοινού για να αναδείξει το ζήτημα. Το 2021, η FoodCloud αναδιένειμε 16.380 τόνους πλεονασματικών τροφίμων (39 εκατομμύρια γεύματα) σε τέσσερις αγορές: την Ιρλανδία, το Ηνωμένο Βασίλειο, τη Δημοκρατία της Τσεχίας και τη Σλοβακία, συμβάλλοντας στην αποφυγή περίπου 52.416 τόνων ισοδύναμου CO₂. Πρόκειται για αύξηση 25% σε σχέση με τους 13.116 τόνους πλεονάζοντος φαγητού (31 εκατομμύρια γεύματα) που είχαν αναδιανεμηθεί το 2020.

Το πρόγραμμα Green for Micro προσφέρει σε επιχειρήσεις με έως δέκα υπαλλήλους δύο ημέρες δωρεάν συμβουλευτικής, με τη βοήθεια ενός Πράσινου Συμβούλου, για να προετοιμάσουν την οικονομία του μέλλοντος με χαμηλές εκπομπές άνθρακα και αποδοτικότερη χρήση των πόρων. Οι μικρότερες ΜμΕ (κάτω των 10 υπαλλήλων) μπορούν να επικοινωνήσουν με το Local Enterprise Office (LEO) για να αρχίσουν να αναπτύσσουν το σχέδιο βιώσιμης δράσης τους. Το δωρεάν πρόγραμμα Green for Micro βοηθά τις μικρές επιχειρήσεις να προετοιμαστούν για τη μελλοντική οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα και αποδοτικότερης χρήσης των πόρων. Η διήμερη καθοδηγητική υποστήριξη με έναν πράσινο σύμβουλο παρέχει στις επιχειρήσεις συμβουλές και τεχνική εμπειρογνωμοσύνη προσαρμοσμένη στους επιχειρηματικούς και πράσινους στόχους τους.

Το Accelerated Capital Allowance (ACA) είναι ένα σύστημα φορολογικών κινήτρων που προωθεί τις επενδύσεις σε ενεργειακά αποδοτικά προϊόντα και εξοπλισμό. Το ACA βασίζεται στο μακροχρόνιο “Επίδομα φθοράς” για επενδύσεις κεφαλαίου σε καταστάσεις και μηχανήματα, σύμφωνα με το οποίο η απόσβεση κεφαλαίου μπορεί να αντισταθμιστεί μέσω της μείωσης της φορολογικής υποχρέωσης ενός οργανισμού. Το σύστημα ACA επιτρέπει σε μια ατομική επιχείρηση εμπόρου, αγρότη ή μια εταιρεία που πληρώνει εταιρικό φόρο στην Ιρλανδία να εκπέσει το πλήρες κόστος του εξοπλισμού από τα κέρδη του κατά το έτος αγοράς.

Η πρωτοβουλία στηρίζει τις επιχειρήσεις να αναπτύξουν και να επιδείξουν καινοτόμες πρακτικές εφαρμογές και λύσεις που αποτρέπουν τα απόβλητα και τονώνουν την κυκλική οικονομία. Η κυκλική οικονομία είναι η οικονομία όπου δε σπαταλούνται πόροι και η αξία των υλικών διατηρείται στην οικονομία όσο το δυνατόν περισσότερο, μέσω της επαναχρησιμοποίησης, της επισκευής και της ανακύκλωσης.

Προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πράσινοι επιχειρηματίες

Μια πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι πράσινοι επιχειρηματίες είναι η έλλειψη ενός υποστηρικτικού οικοσυστήματος. Πολλοί πράσινοι επιχειρηματίες δυσκολεύονται να βρουν μέντορες και άλλους πόρους που μπορούν να τους βοηθήσουν να περιηγηθούν στην πολυπλοκότητα της ίδρυσης και λειτουργίας μιας επιχείρησης. Επιπλέον, υπάρχει έλλειψη ειδικευμένων εργαζομένων στον τομέα της πράσινης τεχνολογίας, γεγονός που καθιστά δύσκολο για τις επιχειρήσεις να βρουν τα ταλέντα που χρειάζονται για να αναπτυχθούν. Ωστόσο, αυτό αλλάζει.

Παρά τις προκλήσεις αυτές, υπάρχουν επίσης πολλές ευκαιρίες για πράσινη επιχειρηματικότητα στην Ιρλανδία. Η χώρα διαθέτει υψηλά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό και μια αυξανόμενη κουλτούρα καινοτομίας και επιχειρηματικότητας, γεγονός που την καθιστά ελκυστική τοποθεσία για νεοφυείς επιχειρήσεις. Επιπλέον, υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση για πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες από τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, γεγονός που αποτελεί ευκαιρία για τους επιχειρηματίες να δημιουργήσουν βιώσιμες επιχειρήσεις που μπορούν να ικανοποιήσουν αυτή τη ζήτηση.

Η πράσινη επιχειρηματικότητα αποτελεί σημαντικό μέρος της μετάβασης της Ιρλανδίας σε μια οικονομία χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Ενώ εξακολουθούν να υπάρχουν πολλές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι πράσινοι επιχειρηματίες στη χώρα, υπάρχουν επίσης σημαντικές ευκαιρίες για όσους είναι πρόθυμοι να αναλάβουν το ρίσκο και να αναπτύξουν καινοτόμες λύσεις για τις περιβαλλοντικές προκλήσεις. Με τη σωστή υποστήριξη, χρηματοδότηση και οικοσύστημα, οι πράσινοι επιχειρηματίες μπορούν να διαδραματίσουν ζωτικό ρόλο στη δημιουργία ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος για την Ιρλανδία.

Ιταλία

Η πράσινη οικονομία δεν είναι μόνο ένα αναπτυξιακό μοντέλο που υποδεικνύεται σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και το μοντέλο που ταιριάζει περισσότερο με τα χαρακτηριστικά της Ιταλίας και είναι πιθανότερο να συγκρατήσει και να ενισχύσει τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της ιταλικής επικράτειας: την ομορφιά της ιστορικής και φυσικής κληρονομιάς και την ποιότητα της παραγωγής, τη δημιουργικότητα και την εργατικότητα των επιχειρηματιών και των εργαζομένων, την κοινωνική συνοχή και τη στενή σχέση μεταξύ οικονομίας, επικράτειας και κοινότητας.

Τον Νοέμβριο του 2022 ολοκληρώθηκε η πρωτοβουλία με τίτλο States General on the Green Economy στην Ιταλία, με τη συμμετοχή του επιχειρηματικού κόσμου, των θεσμικών οργάνων και της κοινότητας, κατά τη διάρκεια της οποίας παρουσιάστηκε η έρευνα σχετικά με την κατάσταση της πράσινης οικονομίας στην Ιταλία που διεξήχθη από το Ίδρυμα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και την EY Italy Consulting. Η έρευνα αυτή, με τη συμμετοχή 1000 επιχειρήσεων, δείχνει σαφώς μια εκτεταμένη προσοχή στην οικολογική μετάβαση: ένα σημαντικό ποσοστό (45%) των επιχειρηματιών που ερωτήθηκαν δηλώνουν ότι δίνουν προσοχή σε πολύ μεγάλο βαθμό στην οικολογική μετάβαση και περίπου το 41% αυτών σε αρκετά μεγάλο βαθμό. Μόλις το 14%, η μειοψηφία, παραδέχεται ότι δε δίνει επαρκή προσοχή. Επίσης, αναδεικνύεται σαφώς ένα σημαντικό αίτημα για μεγαλύτερη ενημέρωση, καθώς το 60% των ερωτηθέντων επιχειρηματιών έχει ένα γενικό επίπεδο ενημέρωσης και το 5% ένα ελλιπές; μόνο το 35% των ερωτηθέντων επιχειρηματιών πιστεύει ότι έχει ένα καλό επίπεδο γνώσεων.

Όσον αφορά την εφαρμογή τυπικών μέτρων οικολογικής μετάβασης, σύμφωνα με τις ιταλικές εταιρείες, έχει επιτευχθεί ένα καλό επίπεδο: το 55% των εταιρειών έχει ήδη υιοθετήσει μέτρα για την αποτελεσματικότερη χρήση της ενέργειας και του νερού, ενώ το 49% έχει εφαρμόσει μέτρα για τη μείωση και την ανακύκλωση των αποβλήτων. Κάποιες, όχι μεγάλος αριθμός αλλά πάντως σημαντικός (40% κατά μέσο όρο), έχουν σχεδιάσει ή αξιολογούν πρόσθετες πρωτοβουλίες: την απασχόληση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (34%), τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (21%), την υψηλή οικολογική ποιότητα των προϊόντων και των διαδικασιών (22%). Ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό επιχειρηματιών εφαρμόζει στρατηγική επικοινωνίας για τα μέτρα οικολογικής μετάβασης (14%) ή έχει προγραμματίσει να το κάνει (18%). Τα στοιχεία αυτά δείχνουν προφανώς ότι οι επιχειρήσεις που εφαρμόζουν μέτρα οικολογικής μετάβασης είναι περισσότερες από εκείνες που τα επικοινωνούν.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Istituto Superiore per la Protezione e la Ricerca Ambientale (ISPRA) (Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Προστασίας και Έρευνας), το 2021, κατά τη διάρκεια της οικονομικής ανάκαμψης, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην Ιταλία άρχισαν να αυξάνονται και πάλι κατά 6,8%, ακυρώνοντας το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης του 2020 λόγω της πανδημίας: μια αύξηση μεγαλύτερη από την αντίστοιχη ευρωπαϊκή (6%). Η πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα, παρά το γεγονός ότι αποτελεί υποχρέωση για τις ευρωπαϊκές χώρες, όπως ορίζεται στον Κανονισμό υπ. αρ. 1119 της 30ής Ιουνίου 2019, δεν περιγράφεται με σαφήνεια. Ένας νόμος για το κλίμα δεν έχει ακόμη υιοθετηθεί και η συμμετοχή των πόλεων εξακολουθεί να είναι περιορισμένη καθώς, παρά τον καθοριστικό ρόλο που υποτίθεται ότι πρέπει να διαδραματίσουν, πολύ λίγες από αυτές θέτουν έναν τέτοιο στόχο.

Η Γεωγραφία της Ιταλικής Πράσινης Οικονομίας

Η γεωγραφική κατανομή των επιχειρήσεων που επέλεξαν να επενδύσουν σε πράσινες τεχνολογίες και προϊόντα κατά την περίοδο που εξετάζεται από την ανάλυση, με συγκεκριμένα στοιχεία έως το 2020, δείχνει ότι η Λομβαρδία κατέχει την πρώτη θέση, με περισσότερες από 90 χιλιάδες επιχειρήσεις στον τομέα αυτό (17% του εθνικού συνόλου). Στις πιο ενεργές περιφέρειες περιλαμβάνονται επίσης το Veneto (51.780 μονάδες), το Lazio (49.510 μονάδες), η Campania (περίπου 46 χιλιάδες μονάδες) και η Emilia-Romagna (41.850 μονάδες). Σε επίπεδο επαρχιών, η Ρώμη κατέχει για πρώτη φορά το ρεκόρ (37.290 μονάδες, αντιπροσωπεύοντας το 38% των επιχειρήσεων της περιοχής), ακολουθούμενη από το Μιλάνο (30.800 επιχειρήσεις, αντιπροσωπεύοντας το 33,8% του επιχειρηματικού κόσμου του Μιλάνου). Εξετάζοντας τους διάφορους επιχειρηματικούς τομείς, η έκθεση υπογραμμίζει πώς η ιταλική αγροδιατροφική αλυσίδα έχει καταστεί ηγέτιδα στα βιολογικά προϊόντα πανευρωπαϊκά, με ποσοστό 17,4% επί της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης (2021). Η επιδίωξη της βιωσιμότητας είναι επίσης πολύ ισχυρή στον κατασκευαστικό κλάδο, όπου τα κρατικά επιδόματα και τα φορολογικά κίνητρα οδήγησαν σε αύξηση κατά 25% των επενδύσεων αναβάθμισης. Η εφοδιαστική αλυσίδα οικιακού εξοπλισμού τα πηγαίνει επίσης καλά: το 95% του ξύλου ανακυκλώνεται για την παραγωγή πάνελ επίπλων, ενώ το 67% των εταιρειών χρησιμοποιεί δευτερογενείς πρώτες ύλες και το 81% ξύλο αειφόρου παραγωγής.

Όσον αφορά την περιφέρειά μας, από το 2005 η Τοσκάνη έχει ξεκινήσει μια πορεία οικολογικής αποδοτικότητας με στόχο την αντιμετώπιση των παγκόσμιων αλλαγών, ξεκινώντας από την αναγνώριση και την επιβράβευση της ενάρετης συμπεριφοράς των πολιτών, των επιχειρήσεων, των ιδρυμάτων και των ενώσεων. Η Τοσκάνη ήταν από τις πρώτες περιφέρειες της Ιταλίας που αισθάνθηκαν την ανάγκη για μια πράσινη οικονομία. Ένα σημαντικό μέρος της πράσινης οικονομίας αφορά τον αγροτικό κόσμο. Η γεωργία καλείται να καταβάλει σημαντική προσπάθεια στην καινοτομία προϊόντων και διαδικασιών, εισάγοντας ταυτόχρονα τη λογική της βιωσιμότητας σε όλες τις δραστηριότητές της. Η χρηματοδότηση της γεωργίας αποτελεί μάλιστα σημαντικό μέρος του προγράμματος POR CREO ERDF.

Ο αντίκτυπος της πράσινης οικονομίας στην απασχόληση

Στο τέλος του 2021, απασχολούνταν 3.095.800 άτομα σε επαγγέλματα της πράσινης οικονομίας, δηλαδή το 13,7% της συνολικής απασχόλησης. Αν αναλύσουμε τον αριθμό ανά γεωγραφική περιοχή, η Βορειοδυτική (1.017.800 μονάδες) προηγείται, ακολουθούμενη από τη Βορειοανατολική (741.200 μονάδες), τη Νότια (687.900 μονάδες) και την Κεντρική (648.800 μονάδες).

Το 2021, χρηματοδοτήθηκαν 33 έργα GREEN JOB για νέους. Τα έργα GREEN JOB δίνουν τη δυνατότητα σε άνεργους ή μη ενεργούς να παρακολουθήσουν δωρεάν μαθήματα κατάρτισης για την απόκτηση πιστοποιητικού δεξιοτήτων στον τομέα της βιώσιμης οικονομίας, που συνδέονται με την ανάπτυξη συγκεκριμένων στρατηγικών για την προστασία του περιβάλλοντος μέσω της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της μείωσης της κατανάλωσης και της ανακύκλωσης των αποβλήτων, της μετάβασης από ένα γραμμικό μοντέλο οικονομίας σε ένα μοντέλο κυκλικής οικονομίας, λαμβάνοντας υπόψη τον κύκλο ζωής ενός προϊόντος και τις διάφορες φάσεις του, με ολοκληρωμένο τρόπο και ελαχιστοποιώντας όσο το δυνατόν περισσότερο τα απόβλητα.

Ελλάδα

Η Πράσινη Οικονομία και η Πράσινη Επιχειρηματικότητα στην Ελλάδα έχουν γνωρίσει σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2018, η Ελλάδα είναι μία από τις κορυφαίες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά την παραγωγή πράσινης ενέργειας και τις πράσινες επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Όσον αφορά την παραγωγή πράσινης ενέργειας, η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο. Η χώρα έχει επενδύσει σημαντικά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή, η αιολική, η γεωθερμική και η βιομάζα, έχοντας το τέταρτο υψηλότερο μερίδιο ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Επιπλέον, με τη θέσπιση του νομικού πλαισίου του τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και την εισαγωγή του συστήματος Feed-In Tariff το 2008, η Ελλάδα έχει επιδείξει σημαντική πρόοδο στην παραγωγή ενέργειας.

Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα του 2019 χρησιμεύει ως το θεμελιώδες πλαίσιο για την προώθηση της ανάπτυξης πολιτικής, των επενδύσεων σε πράσινες υπηρεσίες και τεχνολογίες και την παροχή ενός οδικού χάρτη για την ανάπτυξη της πράσινης επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα. Ενώ το σχέδιο περιλαμβάνει την εφαρμογή συστημάτων ενεργειακής απόδοσης και την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, παρέχει επίσης στήριξη σε μικρές επιχειρήσεις που επιθυμούν να εισαγάγουν πράσινες οικονομικές και περιβαλλοντικές βελτιώσεις. Αυτό με τη σειρά του έχει οδηγήσει σε αύξηση των πράσινων νεοφυών επιχειρήσεων, με έμφαση σε τομείς όπως τα πράσινα κτίρια και εγκαταστάσεις, η ενεργειακή απόδοση και η παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, οι έξυπνες πόλεις και οι πράσινες μεταφορές, οι ΤΠΕ και οι ψηφιακές υποδομές, η διαχείριση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων, η βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή και ο πράσινος τουρισμός.

Όσον αφορά την πράσινη επιχειρηματικότητα, στην Ελλάδα παρατηρείται αύξηση των πράσινων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, καθώς και αύξηση του αριθμού των πράσινων πρωτοβουλιών σε τοπικό επίπεδο. Ένας από τους βασικούς μοχλούς αυτής της στροφής είναι η εφαρμογή της “Εθνικής στρατηγικής για την πράσινη επιχειρηματικότητα” το 2018, η οποία σχεδιάστηκε για να προωθήσει τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και πράσινων τεχνολογιών στις επιχειρήσεις της χώρας. Οι Ελληνικές επιχειρήσεις επωφελούνται επίσης όλο και περισσότερο από την εφαρμογή φορολογικών κινήτρων για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.

Τα επενδυτικά κίνητρα που ανακοίνωσε η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων για το 2018, επικεντρώνονται σε πρωτοβουλίες που προωθούν την πράσινη μετάβαση των Ελληνικών επιχειρήσεων. Μέσω του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη, οι Ελληνικές επιχειρήσεις μπορούν να έχουν πρόσβαση σε επιδοτήσεις και δανειακή χρηματοδότηση ύψους έως και 25 δισ. ευρώ, με ιδιαίτερη έμφαση στις επιχειρήσεις καθαρής ενέργειας, μεταφορών και ψηφιοποίησης της οικονομίας.

Το Green Entrepreneurship Network (GEN), που ξεκίνησε το 2017 με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα H2020, στοχεύει στη δημιουργία ενός καινοτόμου επιχειρηματικού μοντέλου για τις Ελληνικές πράσινες επιχειρήσεις, συνδέοντας επιχειρηματίες, επενδυτές και φορείς χάραξης πολιτικής για ανταλλαγή απόψεων, παρέχοντας ολιστική υποστήριξη και κατάρτιση σε πράσινους επιχειρηματίες όλων των ηλικιών.

Η κυβέρνηση της Ελλάδας έχει επίσης εφαρμόσει διάφορα προγράμματα για τη στήριξη της πράσινης επιχειρηματικότητας στη χώρα. Αυτά περιλαμβάνουν το Πρόγραμμα Horizon 2020 της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο χρηματοδοτεί καινοτόμες διεπιστημονικές και επικεντρωμένες στον πολίτη έρευνες με στόχο την αντιμετώπιση των κοινωνικών προκλήσεων; την Ευρωπαϊκή Προγραμματική Περίοδο 2021-2027 για την Ανάπτυξη της Ελλάδας, η οποία παρέχει στήριξη στην πράσινη οικονομία και την πράσινη επιχειρηματικότητα μέσω επενδύσεων σε τεχνολογίες και υπηρεσίες; το Εθνικό Πρόγραμμα για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, το οποίο επικεντρώνεται στην προώθηση ενός βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης και έχει χρηματοδοτήσει επενδύσεις σε πρωτοβουλίες πράσινης οικονομίας συνολικού ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ.

Τέλος, το Ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας συνεργάζεται με πολυάριθμους διεθνείς, Ευρωπαϊκούς, εθνικούς και περιφερειακούς οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για το Κλίμα, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Πρόγραμμα Erasmus+ και άλλες παρόμοιες πρωτοβουλίες, για να υποστηρίξει την ανάπτυξη πράσινων πρωτοβουλιών, όπως οι πράσινες νεοφυείς επιχειρήσεις και οι πράσινες επιχειρήσεις στην Ελλάδα.

Συνολικά, η Ελλάδα λαμβάνει σημαντικά μέτρα για την προώθηση της πράσινης οικονομίας και της πράσινης επιχειρηματικότητας. Αυξάνονται οι επενδύσεις στον πράσινο τομέα, οι οποίες μπορούν να δώσουν κίνητρα στις επιχειρήσεις να υιοθετήσουν πιο πράσινες πρακτικές, καθώς και να υποστηρίξουν και να δημιουργήσουν δίκτυα για πράσινες επιχειρήσεις.

Πολωνία

Οι Πολωνοί στατιστικολόγοι προσπάθησαν να προσαρμόσουν τον ορισμό της πράσινης οικονομίας στις συνθήκες της χώρας. Ονόμασαν πράσινη οικονομία εκείνη στην οποία η οικονομική ανάπτυξη πραγματοποιείται παράλληλα με τη διατήρηση της πρόσβασης στο φυσικό κεφάλαιο και τις υπηρεσίες του οικοσυστήματος από τις οποίες εξαρτάται η ανθρώπινη ευημερία.

Η Πολωνία, λαμβάνοντας διάφορα μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος, προσπαθεί να προχωρήσει προς την κατεύθυνση του πρασίνου της οικονομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης. Η πρόοδος αυτών των δραστηριοτήτων θα πρέπει να υπόκειται σε συνεχή παρακολούθηση, για την οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν δείκτες που περιλαμβάνονται σε τέσσερις θεματικούς τομείς: φυσικό κεφάλαιο, περιβαλλοντική αποδοτικότητα της παραγωγής, περιβαλλοντική ποιότητα ζωής του πληθυσμού και οι οικονομικές πολιτικές και οι συνέπειές τους.

Οι δείκτες των τελευταίων ετών στον τομέα της περιβαλλοντικής αποδοτικότητας της παραγωγής, που παρουσιάζουν την αποτελεσματικότητα της χρήσης των φυσικών πόρων στις οικονομικές διαδικασίες, δείχνουν ότι σε πολλές περιοχές παρατηρείται μείωση ή και πλήρης διακοπή της σχέσης μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης και πίεσης στο περιβάλλον. Το φαινόμενο αυτό πρέπει να αξιολογηθεί θετικά. Η οικολογική γεωργία είναι μία από τις δραστηριότητες που συμβάλλουν στην υλοποίηση της ανάπτυξης της πράσινης οικονομίας στην Πολωνία. Όλο και περισσότερες γεωργικές εκμεταλλεύσεις στρέφονται σε πιο οικολογική γεωργία. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μεγάλη αύξηση στην ανάπτυξη αυτού του τύπου γεωργίας.

Σύμφωνα με την τρέχουσα τάση που επικρατεί σε όλο τον κόσμο, οι πράσινες θέσεις εργασίας εκτοπίζουν σταδιακά τις θέσεις που σχετίζονται με ρυπογόνες δραστηριότητες. Οι στατιστικές δείχνουν ότι στην Πολωνία εργάζονταν 16,4 εκατομμύρια άνθρωποι το 2020, με περίπου 6,4 εκατομμύρια από αυτούς να καταλαμβάνουν πράσινες θέσεις εργασίας που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την πράσινη μετάβαση. Υπάρχει επίσης αύξηση της ζήτησης για ειδικούς και νέα επαγγέλματα που σχετίζονται με την πράσινη οικονομία, όπως ο ηγέτης πράσινου μετασχηματισμού, ο ειδικός στην απαλλαγή από τον άνθρακα, ο διαχειριστής ESG.

Η πολωνική οικονομία εφαρμόζει επίσης λύσεις που εντάσσονται στην έννοια της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Ανάμεσα στα πιο ενδιαφέροντα έργα που ήδη εντάσσονται στην ιδέα της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας είναι, για παράδειγμα, τα συστήματα παρακολούθησης και πρόβλεψης της ποιότητας του αέρα, οι μοριακές δοκιμές για την ελαχιστοποίηση των ψεκασμών χημικών ουσιών, οι κινητές γραμμές επεξεργασίας αποβλήτων για την αποφυγή της επαφής του ανθρώπου με επικίνδυνες ουσίες ή τα σύγχρονα ηλεκτρικά οχήματα πόλης. Παρά την εφαρμογή όλων αυτών των καινοτόμων λύσεων, η Πολωνία είναι μία από τις χώρες με τον χαμηλότερο δείκτη οικολογικής καινοτομίας μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Το 2019, κατατάχθηκε στην 24η θέση μεταξύ των 28 χωρών της ΕΕ.

Οι Πολωνοί επιχειρηματίες υποστηρίζονται στην πράσινη μετάβαση μέσω διαφόρων τύπων επιδοτήσεων, κυρίως από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στις πολωνικές εταιρείες, τις νεοφυείς επιχειρήσεις, τις ομάδες και τις τοπικές κυβερνήσεις υπάρχει τεράστιο δυναμικό για τη δημιουργία και την απορρόφηση καινοτόμων, λύσεων υπέρ του περιβάλλοντος που αποτελούν μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Στη νέα προοπτική 2021-2027, το πολωνικό Υπουργείο Χρηματοδοτήσεων και Περιφερειακής Πολιτικής επεκτείνει την ήδη υπάρχουσα προσφορά στήριξης για το πρασίνισμα της οικονομίας με νέα στοιχεία. Αυτό περιλαμβάνει το πρόγραμμα των European Funds for a Modern Economy (FENG), το οποίο ωφελεί κυρίως τους επιχειρηματίες. Στο εν λόγω πρόγραμμα, θα υλοποιηθούν έργα όπως:

παροχή κονδυλίων για πράσινες τεχνολογίες και δραστηριότητες έρευνας και ανάπτυξης,
ενίσχυση των πράσινων ικανοτήτων του προσωπικού των επιχειρήσεων στον οικολογικό σχεδιασμό, για παράδειγμα,
δρομολόγηση ενός πράσινου μονοπατιού για τεχνολογικά πλεονεκτήματα, καθώς και σε αναπτυξιακά προγράμματα (του τύπου Scale up green), στα οποία οι νεοφυείς επιχειρήσεις θα παρέχουν σε μεγαλύτερους επιχειρηματίες λύσεις για τις αναπτυξιακές τους ανάγκες με γνώμονα τη φιλικότητα προς το περιβάλλον,
υποστήριξη και διεξαγωγή περιβαλλοντικών αξιολογήσεων του περιβαλλοντικού αποτυπώματος και του κύκλου ζωής ενός προϊόντος, καθώς και προώθηση του πιστοποιητικού Επαλήθευσης Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας, το οποίο αποτελεί αντικειμενική επαλήθευση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των υπό ανάπτυξη τεχνολογιών.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι η Πολωνία διαθέτει τον Επιταχυντή Πράσινης Τεχνολογίας (GreenEvo), ένα καινοτόμο πρόγραμμα του Υπουργείου Κλίματος και Περιβάλλοντος για τη στήριξη της ανάπτυξης του τομέα της περιβαλλοντικής τεχνολογίας που προσφέρουν οι Πολωνοί επιχειρηματίες και για την προώθηση των πράσινων τεχνολογιών στο εσωτερικό και στο εξωτερικό. Πρωταρχικός στόχος του είναι η δημιουργία συνθηκών για τη βελτίωση του περιβάλλοντος με την υποστήριξη των δραστηριοτήτων των συμμετεχόντων και τη διάδοση των φιλικών προς το περιβάλλον τεχνολογιών που προσφέρουν οι νικητές των έργων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.

Ρουμανία

Η Ρουμανία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια προς την οικοδόμηση μιας πράσινης οικονομίας και τη στήριξη της πράσινης επιχειρηματικότητας. Η χώρα αντιμετωπίζει μια σειρά περιβαλλοντικών προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένης της ρύπανσης του αέρα και των υδάτων, της αποψίλωσης των δασών και της αναποτελεσματικής χρήσης των πόρων, αλλά υπάρχουν επίσης ευκαιρίες για ανάπτυξη και μεγέθυνση στους πράσινους τομείς. Ως αποτέλεσμα, η Ρουμανία ευθυγράμμισε τους μακροπρόθεσμους στόχους της με τις πολιτικές, τις στρατηγικές, τις προτάσεις και τα προγράμματα της ΕΕ.

Πρώτα απ’ όλα, δημιούργησε το εθνικό πλαίσιο για την εφαρμογή της Ατζέντας 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και του συνόλου των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης. Ως αποτέλεσμα, η χώρα άρχισε να σχεδιάζει μέτρα για τους ανθρώπους, τον πλανήτη και την ευημερία της. Σύμφωνα με τη Στρατηγική 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη της Ρουμανίας, ο στόχος που προτείνει για το 2030 η χώρα, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι να μειωθούν στο μισό τα κατά κεφαλήν απορρίμματα τροφίμων σε επίπεδο λιανικής πώλησης και κατανάλωσης και να μειωθούν οι απώλειες τροφίμων στην αλυσίδα παραγωγής και εφοδιασμού, συμπεριλαμβανομένων των απωλειών μετά τη συγκομιδή.

Το 2019, η Ρουμανία εισήγαγε το Εθνικό της Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, το οποίο θέτει στόχους για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Το Σχέδιο περιλαμβάνει μέτρα για την προώθηση της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως η αιολική και η ηλιακή ενέργεια, και για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια, τη βιομηχανία και τις μεταφορές. Μια άλλη πρωτοβουλία είναι το Ρουμανικό Περιβαλλοντικό Ταμείο, το οποίο παρέχει χρηματοδότηση για περιβαλλοντικά έργα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που σχετίζονται με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ενεργειακή απόδοση και τη διαχείριση αποβλήτων. Το ταμείο παρέχει επίσης στήριξη για την πράσινη επιχειρηματικότητα, συμπεριλαμβανομένων επιχορηγήσεων και δανείων για νεοφυείς επιχειρήσεις.

Η πράσινη επιχειρηματικότητα στη Ρουμανία καλύπτει ένα ευρύ φάσμα τομέων, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της βιώσιμης γεωργίας, του οικολογικού τουρισμού και της πράσινης τεχνολογίας. Υπάρχουν επίσης ευκαιρίες ανάπτυξης σε μοντέλα κυκλικής οικονομίας, τα οποία δίνουν προτεραιότητα στην επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση υλικών, καθώς και σε κοινωνικές επιχειρήσεις που δίνουν προτεραιότητα στον κοινωνικό και περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Η Ρουμανία έχει θεσπίσει διάφορες πολιτικές και πρωτοβουλίες για την προώθηση της ανάπτυξης της πράσινης επιχειρηματικότητας. Το 2018, η κυβέρνηση εγκαινίασε το πρόγραμμα Green Start, το οποίο παρέχει χρηματοδότηση και υποστήριξη για νεοφυείς επιχειρήσεις στην πράσινη οικονομία. Το πρόγραμμα επικεντρώνεται σε τομείς όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η βιώσιμη γεωργία, η διαχείριση αποβλήτων και ο οικολογικός τουρισμός. Από το 2018, εγκρίθηκε στη Ρουμανία η Εθνική Στρατηγική για τις Πράσινες Θέσεις Εργασίας 2018-2025. Το σχέδιο έχει θέσει τρεις συγκεκριμένους στόχους: τόνωση της επιχειρηματικότητας και δημιουργία πράσινων θέσεων εργασίας, ανάπτυξη δεξιοτήτων για το εργατικό δυναμικό, προκειμένου να βοηθηθούν οι πολίτες να αυξήσουν τις πιθανότητες απασχόλησής τους στους ανταγωνιστικούς τομείς και να ενθαρρυνθούν οι εργοδότες να δημιουργήσουν πράσινες θέσεις εργασίας, ενίσχυση της συνεργασίας και των διαλόγων με τους σχετικούς φορείς από διάφορους τομείς, προκειμένου να δημιουργηθούν πράσινες θέσεις εργασίας (https://business-review.eu/business/romanian-government-approves-green-jobs-strategy-for-2018-2025-179199).

Η ανάπτυξη της πράσινης επιχειρηματικότητας στη Ρουμανία υποστηρίζεται επίσης από την εμφάνιση θερμοκοιτίδων και επιταχυντών που επικεντρώνονται σε πράσινες νεοφυείς επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, το Impact Hub Bucharest υποστηρίζει την κοινωνική και περιβαλλοντική επιχειρηματικότητα, ενώ ο επιταχυντής GreenHUB επικεντρώνεται σε νεοφυείς επιχειρήσεις στην πράσινη οικονομία. Χάρη στη χρηματοδότηση που λαμβάνουν από προγράμματα, όπως το Erasmus+, το Horizon, οι οργανισμοί αυτοί είναι σε θέση να εκπαιδεύσουν τον Ρουμανικό πληθυσμό σχετικά με τις σύγχρονες εξελίξεις της πράσινης οικονομίας και επιχειρηματικότητας και μπορούν να σχηματίσουν ένα δίκτυο φορέων και εταίρων με εμπειρία και ενδιαφέρον για τα θέματα αυτά. Επιπλέον, η κυβέρνηση θα μπορούσε να δημιουργήσει περισσότερα προγράμματα που υποστηρίζουν τους πράσινους επιχειρηματίες. Τα ιδρύματα μπορούν να συνεργαστούν με οργανισμούς Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης προκειμένου να αναπτύξουν πιλοτικά προγράμματα για την εκπαίδευση επιχειρηματιών (νέων, αγροτικών και έμπειρων) σχετικά με την εισαγωγή πράσινων λύσεων στις εταιρείες, τις επιχειρήσεις, τις νεοσύστατες επιχειρήσεις τους.

Συνολικά, ενώ η Ρουμανία αντιμετωπίζει περιβαλλοντικές προκλήσεις, υπάρχουν επίσης ευκαιρίες για ανάπτυξη και εξέλιξη στους τομείς της πράσινης οικονομίας και της πράσινης επιχειρηματικότητας. Με την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και την υποστήριξη καινοτόμων λύσεων στις περιβαλλοντικές προκλήσεις, η Ρουμανία μπορεί να συμβάλει στην παγκόσμια προσπάθεια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προστασία του πλανήτη για τις μελλοντικές γενιές.

Ισπανία

Η Ισπανία έχει κάνει σημαντικά βήματα στην προώθηση της πράσινης οικονομίας και της πράσινης επιχειρηματικότητας τα τελευταία χρόνια. Η χώρα έχει δεσμευτεί να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα και να προωθήσει τη βιώσιμη ανάπτυξη, γεγονός που οδήγησε στην εφαρμογή διαφόρων πολιτικών και πρωτοβουλιών.

Μία από τις σημαντικές εξελίξεις στην πράσινη οικονομία στην Ισπανία είναι η έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Ενέργειας και Κλίματος (NECP) της χώρας. Το Σχέδιο αυτό καθορίζει τους στόχους της χώρας για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό της μείγμα και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης. Το Σχέδιο περιλαμβάνει επίσης μέτρα για την προώθηση της καινοτομίας, της έρευνας και της ανάπτυξης στον τομέα της ενέργειας, όπως η δημιουργία ενός νέου ταμείου για τη στήριξη έργων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.

Η Ισπανία έχει επίσης σημειώσει σημαντική πρόοδο στην ανάπτυξη της πράσινης επιχειρηματικότητας. Στη χώρα έχει αυξηθεί ο αριθμός των νεοφυών επιχειρήσεων που επικεντρώνονται στην ανάπτυξη καινοτόμων και βιώσιμων λύσεων. Ένα παράδειγμα είναι η εταιρεία ηλιακών πάνελ, Solaria, η οποία έχει γίνει μια από τις κορυφαίες εταιρείες στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Ισπανία.

Επιπλέον, η ισπανική κυβέρνηση προωθεί την πράσινη επιχειρηματικότητα μέσω διαφόρων πρωτοβουλιών, όπως το Πρόγραμμα Πράσινης Επιχειρηματικότητας. Το πρόγραμμα αποσκοπεί στην παροχή υποστήριξης σε επιχειρηματίες στον τομέα της πράσινης οικονομίας, προσφέροντας κατάρτιση, καθοδήγηση και ευκαιρίες χρηματοδότησης.

Μια άλλη σημαντική εξέλιξη στην πράσινη οικονομία της Ισπανίας είναι η κυκλική οικονομία. Η κυκλική οικονομία αποσκοπεί στη μείωση των αποβλήτων και στην προώθηση της αποδοτικότητας των πόρων με το σχεδιασμό προϊόντων που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, να επισκευαστούν ή να ανακυκλωθούν. Η Ισπανία εφαρμόζει διάφορες πολιτικές για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας, όπως η θέσπιση μιας στρατηγικής για την κυκλική οικονομία και η ανάπτυξη ενός νόμου για την κυκλική οικονομία.

Συνολικά, η Ισπανία έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο στην προώθηση της πράσινης οικονομίας και της πράσινης επιχειρηματικότητας. Η δέσμευση της χώρας για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης οδήγησε στην εφαρμογή διαφόρων πολιτικών και πρωτοβουλιών. Με συνεχείς προσπάθειες, η Ισπανία μπορεί να συνεχίσει να είναι πρωτοπόρος στην προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης και της πράσινης επιχειρηματικότητας.