Praktyczny dokument wdrożeniowy – Strona 2

Współczesne zmiany w zielonej gospodarce i zielonej przedsiębiorczości zarówno na poziomie UE, jak i krajowym

Chapter 1-PL.png

1.1. Wstęp

W ostatnich latach w Europie nastąpił znaczący zwrot w kierunku zielonej gospodarki i zielonej przedsiębiorczości. Unia Europejska (UE) wyznaczyła ambitne cele w zakresie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia wykorzystania energii odnawialnej i poprawy efektywności energetycznej. Cele te wpisują się w zobowiązanie UE na rzecz Porozumienia paryskiego w sprawie zmian klimatycznych.

Aby wspierać rozwój zielonej gospodarki i zielonej przedsiębiorczości, UE wdrożyła różne polityki i inicjatywy. Jedną z kluczowych polityk jest Europejski Zielony Ład, który został uruchomiony w 2019 roku. Europejski Zielony Ład to kompleksowy plan mający na celu uczynienie Europy neutralną dla klimatu do 2050 r. Obejmuje szereg środków, takich jak zwiększenie wykorzystania energii odnawialnej, poprawa efektywności energetycznej, promowanie zrównoważonego rolnictwa i ochrona różnorodności biologicznej (https://www.switchtogreen.eu/the-eu-green-deal-promoting-a- ekologiczna-gospodarka-obiegowa/). Inną kluczową polityką jest plan działania dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym, którego celem jest promowanie gospodarki o obiegu zamkniętym w Europie. Gospodarka o obiegu zamkniętym to system gospodarczy, który minimalizuje ilość odpadów i maksymalizuje wykorzystanie zasobów. Plan obejmuje środki mające na celu promowanie zrównoważonego projektowania produktów, zwiększenie recyklingu i ponownego wykorzystania oraz ograniczenie ilości odpadów.

Komisja Europejska przygotowała Strategię Europa 2020 wspierającą inteligentny, włączający i zrównoważony rozwój. Za pośrednictwem tej strategii Komisja przyczynia się do poczynienia znaczących kroków w kierunku globalnych celów zrównoważonego rozwoju, tworząc Unię jako przestrzeń włączającą, charakteryzującą się gospodarką niskoemisyjną i zasobooszczędną. Ponadto Strategia aktywnie wspiera przedsiębiorstwa i administrację. Idąc dalej, 2 maja 2022 r. wszedł w życie 8. program działań w zakresie środowiska, będący prawnie uzgodnionym wspólnym programem UE w zakresie polityki ochrony środowiska do 2030 r. Ponadto nowy Konsensus europejski w sprawie rozwoju (5) wzmacnia zaangażowanie UE w promowanie gospodarki ekologicznej i gospodarki o obiegu zamkniętym w krajach partnerskich. Zgodnie z celami i zadaniami Agendy 2030 oraz Porozumienia paryskiego w sprawie zmian klimatu stwierdza się w nim, że „UE i jej państwa członkowskie będą promować transformację gospodarczą, która tworzy godziwe miejsca pracy, zwiększa zdolność produkcyjną, generuje wystarczające dochody na usługi publiczne i społeczne ochrony, wspiera zrównoważone łańcuchy wartości i dywersyfikację, w tym zrównoważoną industrializację.

Innym przykładem instytucji europejskiej mającej na celu promowanie zielonej gospodarki jest Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), który zapewnia finansowanie projektów promujących zrównoważony rozwój, takich jak projekty dotyczące energii odnawialnej i działania na rzecz efektywności energetycznej. UE oferuje również finansowanie i wsparcie dla ekologicznych startupów i przedsiębiorstw za pośrednictwem programów takich jak „Horyzont 2020” i Europejski Fundusz Inwestycyjny.

Ogólnie rzecz biorąc, przejście w Europie w kierunku zielonej gospodarki stanowi ważny krok w kierunku bardziej zrównoważonej i odpornej przyszłości. Promując zrównoważony rozwój i ograniczając wpływ na środowisko, Europa może przyczynić się do światowych wysiłków na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym i ochrony planety dla przyszłych pokoleń.

Z drugiej strony zielona przedsiębiorczość w Europie obejmuje szereg sektorów, w tym energię odnawialną, zrównoważone rolnictwo, ekoturystykę i zielone technologie. Startupy w tych sektorach koncentrują się na opracowywaniu innowacyjnych rozwiązań, aby sprostać wyzwaniom środowiskowym, jednocześnie tworząc miejsca pracy i promując wzrost gospodarczy.

Wiele krajów europejskich podjęło także kroki mające na celu wsparcie zielonej przedsiębiorczości. Na przykład Niemcy utworzyły Bank Rozwoju KfW, który zapewnia finansowanie i wsparcie zrównoważonych przedsięwzięć biznesowych. Wielka Brytania uruchomiła Bank Zielonych Inwestycji, aby wspierać rozwój projektów niskoemisyjnych. We Francji rząd uruchomił program Green Tech Verte mający na celu wsparcie zielonych startupów.

Jednym z głównych czynników napędzających ekologiczną przedsiębiorczość w Europie jest rosnący popyt na produkty i usługi zrównoważone środowiskowo. Konsumenci są coraz bardziej świadomi wpływu swoich wyborów na środowisko i poszukują produktów i usług, które wywierają mniejszy wpływ na środowisko. Stworzyło to przed przedsiębiorcami możliwości opracowania innowacyjnych rozwiązań spełniających wymagania konsumentów. Kolejnym czynnikiem jest rosnąca dostępność finansowania i wsparcia dla zielonych startupów i przedsiębiorstw. Unia Europejska (UE) ustanowiła różne mechanizmy finansowania wspierające rozwój zielonej przedsiębiorczości, w tym Europejski Fundusz Inwestycyjny i program Horyzont 2020. Wiele krajów europejskich ustanowiło także własne programy finansowania w celu wspierania ekologicznych startupów i przedsiębiorstw.

Rozwój zielonej przedsiębiorczości w Europie doprowadził także do pojawienia się nowych modeli biznesowych i praktyk, w których priorytetem jest zrównoważony rozwój i odpowiedzialność społeczna. Na przykład niektóre startupy opracowują modele gospodarki o obiegu zamkniętym, w których priorytetem jest ponowne wykorzystanie i recykling materiałów. Inni przyjmują modele przedsiębiorstw społecznych, które przedkładają wpływ społeczny i środowiskowy nad zysk.

Ogólnie rzecz biorąc, przejście w kierunku zielonej gospodarki i zielonej przedsiębiorczości w Europie stanowi ważny krok w kierunku bardziej zrównoważonej i odpornej przyszłości. Wspierając te inicjatywy, rządy, przedsiębiorstwa i osoby fizyczne mogą współpracować na rzecz promowania zrównoważonego wzrostu i ochrony środowiska. Przejście w kierunku zielonej gospodarki w Europie obejmuje szeroki zakres sektorów, w tym energię odnawialną, zrównoważony transport, ekoturystykę i zielone technologie. Rozwój zielonej przedsiębiorczości w Europie stanowi ważny krok w kierunku bardziej zrównoważonej i odpornej przyszłości.

Po przedstawieniu współczesnego rozwoju zielonej gospodarki i zielonej przedsiębiorczości na poziomie europejskim, najwyższy czas, aby w tym rozdziale przedstawić ogólny pogląd na zieloną gospodarkę i zieloną przedsiębiorczość na poziomie krajowym krajów partnerskich projektu: Irlandii, Włoch, Grecji, Polsce, Rumunii i Hiszpanii.

1.2. Współczesne zmiany w zielonej gospodarce i zielonej przedsiębiorczości na poziomie krajowym

Irlandia

Irlandia przyjęła ambitny plan dekarbonizacji, co czyni ją atrakcyjną lokalizacją do inwestowania dla globalnych firm. Kraj planuje do 2030 r. wytwarzanie co najmniej 80% energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych i zajmuje drugie miejsce w Europie pod względem produkcji energii wiatrowej i słonecznej na mieszkańca. Jako najbardziej na zachód wysunięty kraj w Europie na wybrzeżu Atlantyku, Irlandia czerpie korzyści z obfitej energii wiatrowej i dużych prędkości wiatru, Irlandia jest pierwszym na świecie pod względem udziału w zapotrzebowaniu na energię elektryczną z lądowych wiatrów i opracowuje plany dotyczące morskiej energii wiatrowej w celu zmniejszenia zależności od paliw kopalnych. Rząd angażuje się we wspieranie Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ poprzez dostosowanie swoich planów, w tym dotacji na zrównoważone projekty, grantów badawczych, zachęt podatkowych i 50 transformacji środowiskowych w celu obniżenia emisji gazów cieplarnianych przez klientów.

Ekologiczna przedsiębiorczość rośnie w Irlandii, ale dostęp do finansowania pozostaje poważnym wyzwaniem dla zielonych przedsiębiorców. Jednakże podejście Agencji Ochrony Środowiska (EPA) do gospodarki o obiegu zamkniętym w ramach zielonego przedsiębiorstwa, sieć Green Team, fundusz Urban Uplift Fund i Green Transition Fund to tylko niektóre inicjatywy, które mogą pomóc ekologicznym przedsiębiorstwom.

Fundusz Urban Uplift ma na celu umożliwienie młodym dorosłym osiągnięcia pełnego potencjału poprzez wspieranie innowacyjnych projektów, które zapewniają zatrudnienie i/lub praktyki zawodowe młodym dorosłym zagrożonym trwałym wykluczeniem i zwiększają ich pełny udział w społeczeństwie. W następstwie ostatniej recesji gospodarczej Irlandia poczyniła ogromne postępy w ograniczaniu stopy bezrobocia i barier uniemożliwiających ludziom wejście na rynek pracy. Postęp ten nie przyniósł jednak jednakowych korzyści wszystkim członkom społeczeństwa, a wraz z pojawieniem się i skutkami pandemii Covid-19 nierówności te jedynie wzrosły. Celem funduszu będzie umożliwienie nawet 120 młodym dorosłym znalezienia pracy, staży lub programów zdobywania doświadczenia zawodowego w gospodarce ekologicznej i/lub cyfrowej. Ponadto celem projektu będzie umożliwienie maksymalnie 75 młodym dorosłym ukończenia certyfikowanego szkolenia, a maksymalnie 80 – kontynuacji dalszej edukacji.

Sieć Green Team ułatwia dzielenie się wiedzą i współpracę pomiędzy firmami z branży funduszy irlandzkich, mając na celu realizację celów zrównoważonego rozwoju.

Zielone wsparcie biznesowe dla biznesu w Irlandii

W ramach irlandzkiego krajowego planu na rzecz odbudowy i zwiększania odporności (NRRP) (2021–2026) projekty wspierające transformację cyfrową i klimatyczną przedsiębiorstw są finansowane za pośrednictwem unijnego Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Obejmuje to projekty, które ułatwią redukcję emisji w ramach planu dekarbonizacji irlandzkiego przedsiębiorstwa.

Obejmuje dwa oddzielne strumienie finansowania w celu wspierania różnych aspektów procesu dekarbonizacji irlandzkich przedsiębiorstw, w tym:

Fundusz Planowania Klimatycznego dla Biznesu – budowanie zdolności firmy do opracowywania planów produktów, procesów i modeli biznesowych o niższej emisji dwutlenku węgla.
Fundusz Inwestycyjny Redukcji Emisji Przedsiębiorstw – wspierający inwestycje kapitałowe oraz badania, rozwój i innowacje w zakresie dekarbonizacji.

Podejście EPA do gospodarki o obiegu zamkniętym w ramach Zielonego Przedsiębiorstwa zapewnia przedsiębiorstwom możliwości zwiększenia konkurencyjności i obniżenia kosztów działalności, natomiast Fundusz Zielonej Transformacji przyspieszy dekarbonizację irlandzkich przedsiębiorstw poprzez dwa oddzielne strumienie finansowania wspierające rozwój produktów, procesów i działalności gospodarczej o niższej emisji dwutlenku węgla modele.

Organizacja Bord na Móna prowadzi program Accelerate Green dla przedsiębiorstw skupiających się na zrównoważonym rozwoju i działaniach klimatycznych. W samej Irlandii każdego roku marnujemy ponad 1 milion ton żywności. Sektor usług gastronomicznych jest odpowiedzialny za około 250 000 ton odpadów żywnościowych, co powoduje emisję 875 000 ton CO2 i kosztuje branżę 300 mln euro rocznie. Jedną z firm biorących udział w programie Accelerate Green jest firma Positive Carbon. Zbudowała w pełni zautomatyzowany system monitorowania odpadów spożywczych, który śledzi i rejestruje wszystkie odpady w kuchniach, monitoruje odpady żywnościowe w hotelach, restauracjach i miastach, pomagając w zwiększaniu zrównoważonego rozwoju przedsiębiorstw i oszczędzaniu pieniędzy.

FoodCloud, jedno z największych irlandzkich przedsiębiorstw społecznych, działa również na rzecz ograniczenia marnowania żywności, łącząc firmy posiadające nadwyżki żywności z organizacjami charytatywnymi i grupami społecznymi. Koncepcja FoodCloud jest prosta: firmy posiadające nadwyżki żywności, takie jak supermarkety czy restauracje, mogą przesyłać informacje o żywności do aplikacji mobilnej, która następnie jest rozpowszechniana wśród lokalnych organizacji charytatywnych i grup społecznych, które mogą z nich skorzystać. Aplikacja pomaga mieć pewność, że żywność zostanie wykorzystana do nakarmienia potrzebujących, a nie marnowana. FoodCloud działa również na rzecz podnoszenia świadomości na temat marnowania żywności i promowania zrównoważonych praktyk żywnościowych. Organizacja oferuje szkolenia i wsparcie dla przedsiębiorstw i grup społecznych w zakresie ograniczania marnowania żywności, a także uruchomiła kilka kampanii uświadamiających społeczeństwo, aby podkreślić ten problem. W 2021 r. FoodCloud dokonał redystrybucji 16 380 ton nadwyżek żywności (39 mln posiłków) na czterech rynkach: Irlandii, Wielkiej Brytanii, Czechach i Słowacji, przyczyniając się do uniknięcia emisji około 52 416 ton ekwiwalentu CO2. Stanowi to wzrost o 25% w porównaniu z 13 116 tonami nadwyżki żywności (31 mln posiłków), która została rozdzielona w 2020 r.

Program Zielony dla Mikro oferuje firmom zatrudniającym do dziesięciu pracowników dwa dni bezpłatnych konsultacji z pomocą Zielonego Konsultanta, które pomogą przygotować się na niskoemisyjną i bardziej zasobooszczędną gospodarkę przyszłości. Mniejsze MŚP (poniżej 10 pracowników) mogą skontaktować się ze swoim lokalnym biurem przedsiębiorczości (LEO), aby rozpocząć opracowywanie planu działań na rzecz zrównoważonego rozwoju. Bezpłatny program Green for Micro pomaga przygotować małe firmy na niskoemisyjną i bardziej zasobooszczędną gospodarkę przyszłości. Dwudniowe wsparcie mentorskie z zielonym konsultantem zapewnia firmom porady i wiedzę techniczną dostosowaną do ich celów biznesowych i ekologicznych.

Przyspieszona ulga kapitałowa (ACA) to program zachęt podatkowych promujący inwestycje w energooszczędne produkty i sprzęt. Umowa ACA opiera się na długotrwałym „dodatku na zużycie” na inwestycje w zakłady produkcyjne i maszyny, w ramach którego amortyzacja kapitału może zostać zrekompensowana poprzez zmniejszenie zobowiązań podatkowych organizacji. Program ACA umożliwia osobie prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą, rolnikowi lub firmie płacącej podatek dochodowy od osób prawnych w Irlandii odliczenie pełnego kosztu sprzętu od zysków w roku zakupu.

Inicjatywa wspiera przedsiębiorstwa w opracowywaniu i demonstrowaniu innowacyjnych, praktycznych zastosowań i rozwiązań, które zapobiegają powstawaniu odpadów i stymulują gospodarkę o obiegu zamkniętym. Gospodarka o obiegu zamkniętym polega na tym, że nie marnuje się żadnych zasobów, a wartość materiałów zostaje utrzymana w gospodarce tak długo, jak to możliwe, poprzez ponowne wykorzystanie, naprawy i recykling.

Wyzwania stojące przed zielonymi przedsiębiorcami

Jednym z wyzwań stojących przed zielonymi przedsiębiorcami jest brak wspierającego ekosystemu. Wielu ekologicznym przedsiębiorcom trudno jest znaleźć mentorów i inne zasoby, które pomogą im poradzić sobie ze złożonymi kwestiami związanymi z zakładaniem i prowadzeniem firmy. Ponadto w sektorze zielonych technologii brakuje wykwalifikowanych pracowników, co utrudnia przedsiębiorstwom znalezienie talentów niezbędnych do rozwoju. To się jednak zmienia.

Pomimo tych wyzwań w Irlandii istnieje również wiele możliwości w zakresie zielonej przedsiębiorczości. Kraj posiada wysoko wykwalifikowaną siłę roboczą oraz rosnącą kulturę innowacji i przedsiębiorczości, co czyni go atrakcyjną lokalizacją dla startupów. Ponadto rośnie zapotrzebowanie na ekologiczne produkty i usługi ze strony konsumentów i przedsiębiorstw, co stanowi dla przedsiębiorców szansę na utworzenie zrównoważonych przedsiębiorstw, które będą w stanie sprostać temu zapotrzebowaniu.

Ekologiczna przedsiębiorczość jest ważnym elementem przejścia Irlandii na gospodarkę niskoemisyjną. Chociaż przed zielonymi przedsiębiorcami w kraju nadal stoi wiele wyzwań, istnieją również znaczne możliwości dla tych, którzy chcą podjąć ryzyko i opracować innowacyjne rozwiązania problemów środowiskowych. Przy odpowiednim wsparciu, finansowaniu i ekosystemie ekologiczni przedsiębiorcy mogą odegrać kluczową rolę w tworzeniu bardziej zrównoważonej przyszłości Irlandii.

Włochy

Zielona gospodarka to nie tylko model rozwoju wskazany na poziomie międzynarodowym i europejskim, ale także model najbardziej odpowiadający cechom Włoch, który najprawdopodobniej będzie spajał i uwydatniał podstawowe cechy terytorium Włoch: piękno historycznej i przyrodniczej dziedzictwo i jakość produkcji, kreatywność i pracowitość przedsiębiorców i pracowników, spójność społeczna i ścisłe powiązania między gospodarką, terytorium i społecznością.

Stany Generalne w sprawie zielonej gospodarki we Włoszech zakończyły się w listopadzie 2022 r. z udziałem świata biznesu, instytucji i społeczności, podczas którego badanie stanu zielonej gospodarki we Włoszech przeprowadzone przez Fundację na rzecz Zrównoważonego Rozwoju i EY Italy Consulting został zaprezentowany. Badanie to, skierowane do 1000 przedsiębiorstw, wyraźnie pokazuje powszechną uwagę, jaką poświęca się transformacji ekologicznej: aż 45% ankietowanych przedsiębiorców twierdzi, że poświęca transformacji ekologicznej dużą uwagę, a około 41% – całkiem dobrą. Zaledwie 14% mniejszości przyznaje, że poświęca jej niewystarczający poziom uwagi. Wyraźnie wyłania się także istotne żądanie większej ilości informacji, gdyż 60% ankietowanych przedsiębiorców posiada ogólny poziom informacji, a 5% brak; jedynie 35% ankietowanych przedsiębiorców uważa, że posiada dobrą wiedzę.

Jeśli chodzi o wdrażanie typowych środków transformacji ekologicznej, zdaniem włoskich przedsiębiorstw osiągnięto dobry poziom: 55% przedsiębiorstw przyjęło już środki mające na celu bardziej efektywne wykorzystanie energii i wody, natomiast 49% wdrożyło środki mające na celu ograniczenie i recykling odpadów. Niektóre, niezbyt liczne, ale jednak znaczące (średnio 40%), zaplanowały lub oceniają dodatkowe inicjatywy: wykorzystanie energii odnawialnej (34%), redukcja emisji gazów cieplarnianych (21%), wysoka jakość ekologiczna produktów i procesów (22%). Jednak niewielka część przedsiębiorców realizuje strategię komunikacyjną dotyczącą środków transformacji ekologicznej (14%) lub planuje to zrobić (18%). Dane te najwyraźniej pokazują, że firm wdrażających działania w zakresie transformacji ekologicznej jest więcej niż tych, które to ogłaszają.

Według szacunków ISPRA – Istituto Superiore per la Protezione e la Ricerca Ambientale (Instytut Ochrony Środowiska i Badań) w 2021 r., w okresie ożywienia gospodarczego, emisje gazów cieplarnianych we Włoszech zaczęły ponownie rosnąć o 6,8%, niwelując większość spadku z 2020 r. spowodowanego pandemia: wzrost większy niż europejski (6%). Droga do neutralności klimatycznej, mimo że jest obowiązkiem krajów europejskich określonym w Rozporządzeniu nr. 1119 z dnia 30 czerwca 2019 r. nie jest jasno określony. Nie przyjęto jeszcze prawa klimatycznego, a zaangażowanie miast jest nadal ograniczone, mimo kluczowej roli, jaką mają odgrywać, bardzo niewiele z nich wyznaczyło sobie taki cel.

Geografia włoskiej zielonej gospodarki

Rozkład geograficzny firm, które zdecydowały się zainwestować w zielone technologie i produkty w okresie objętym analizą, z pewnymi danymi do 2020 r., pokazuje, że Lombardia jest liderem, z ponad 90 tysiącami firm w tym sektorze (17% całości krajowej). Do najbardziej aktywnych regionów należą również Wenecja Euganejska (51 780 jednostek), Lacjum (49 510 jednostek), Kampania (około 46 tysięcy jednostek) i Emilia-Romania (41 850 jednostek). Na poziomie prowincji po raz pierwszy rekord należy do Rzymu (37 290 jednostek, co stanowi 38% firm w regionie), a następnie do Mediolanu (30 800 firm, co stanowi 33,8% mediolańskiego świata biznesu). Patrząc na różne sektory biznesowe, raport podkreśla, że włoski łańcuch rolno-spożywczy stał się europejskim liderem ekologicznym, z 17,4% udziałem w wykorzystywanych terenach rolnych (2021). Dążenie do zrównoważonego rozwoju jest również bardzo silne w branży budowlanej, gdzie premie państwowe i zachęty podatkowe doprowadziły do 25% wzrostu inwestycji w modernizację. Łańcuch dostaw artykułów wyposażenia wnętrz również świetnie prosperuje: 95% drewna jest poddawane recyklingowi do produkcji paneli meblowych, podczas gdy 67% firm wykorzystuje surowce wtórne, a 81% drewno produkowane jest w sposób zrównoważony.

Jeśli chodzi o nasz region, od 2005 r. Toskania rozpoczęła ścieżkę Eko-efektywności mającą na celu stawienie czoła globalnym zmianom, zaczynając od uznania i nagradzania porządnego zachowania obywateli, przedsiębiorstw, instytucji i stowarzyszeń. Toskania była jednym z pierwszych regionów we Włoszech, który poczuł potrzebę zielonej gospodarki. Ważna część zielonej gospodarki dotyczy świata rolnictwa. Rolnictwo jest wzywane do podjęcia znaczących działań w zakresie innowacji produktowych i procesowych, jednocześnie wdrażając zasadę zrównoważonego rozwoju do wszystkich swoich działań. Finansowanie rolnictwa jest w rzeczywistości ważną częścią programu POR CREO EFRR.

Wpływ zielonej gospodarki na zatrudnienie

Pod koniec 2021 r. w zawodach związanych z zieloną gospodarką zatrudnionych było 3 095 800 osób, czyli 13,7% całkowitego zatrudnienia. W podziale na obszary geograficzne, na czele znajduje się północny zachód (1 017 800 jednostek), a następnie północny wschód (741 200 jednostek), południe (687 900 jednostek) i centrum (648 800 jednostek).

W 2021 r. sfinansowano 33 projekty GREEN JOB dla młodych ludzi. Projekty GREEN JOB umożliwiają osobom bezrobotnym lub nieaktywnym zawodowo udział w bezpłatnych kursach szkoleniowych w celu uzyskania certyfikatu umiejętności w dziedzinie zrównoważonej gospodarki, powiązanych z rozwojem konkretnych strategii ochrony środowiska poprzez wykorzystanie energii odnawialnej, ograniczenie konsumpcji i recykling odpadów, przejście od modelu gospodarki liniowej do modelu gospodarki o obiegu zamkniętym, z uwzględnieniem cyklu życia produktu i jego różnych faz, w sposób zintegrowany i minimalizujący ilość odpadów w jak największym stopniu.

Grecja

Zielona gospodarka i zielona przedsiębiorczość w Grecji odnotowały znaczny wzrost w ciągu ostatnich kilku lat. Według badania opublikowanego przez Komisję Europejską w 2018 r., Grecja jest jednym z wiodących krajów w Unii Europejskiej, jeśli chodzi o produkcję zielonej energii i zieloną przedsiębiorczość.

Pod względem produkcji zielonej energii Grecja osiągnęła znaczący postęp. Kraj ten znacząco inwestuje w odnawialne źródła energii, takie jak energia słoneczna, wiatrowa, geotermalna i biomasa, mając czwarty najwyższy udział energii odnawialnej w Unii Europejskiej. Co więcej, wraz z wprowadzeniem ram prawnych sektora odnawialnych źródeł energii i wprowadzeniem systemu taryf gwarantowanych w 2008 r., Grecja wykazała znaczny postęp w produkcji energii.

Krajowy Plan na rzecz Energii i Zmian Klimatu (KPEiK) z 2019 r. służy jako podstawowe wytyczne dla rozwoju polityki, inwestycji w zielone usługi i technologie oraz zapewnia mapę drogową dla rozwoju zielonej przedsiębiorczości w Grecji. Chociaż plan obejmuje wdrażanie systemów efektywności energetycznej i ekspansję odnawialnych źródeł energii, zapewnia również wsparcie małym firmom, które chcą wprowadzić ekologiczne ulepszenia gospodarcze i środowiskowe. To z kolei zaowocowało wzrostem liczby zielonych startupów, koncentrujących się na takich obszarach jak ekologiczne budynki i obiekty, efektywność energetyczna i produkcja energii odnawialnej, inteligentne miasta i ekologiczny transport, ICT i infrastruktura cyfrowa, gospodarka odpadami i ponowne wykorzystanie, zrównoważona konsumpcja i produkcja oraz zielona turystyka.

Jeśli chodzi o zieloną przedsiębiorczość, Grecja była świadkiem wzrostu liczby zielonych działań biznesowych, a także wzrostu liczby zielonych inicjatyw na poziomie lokalnym. Jednym z kluczowych czynników napędzających tę zmianę jest opracowanie w 2018 r. „Krajowej strategii na rzecz zielonej przedsiębiorczości”, która miała na celu promowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii i zielonych technologii w krajowych przedsiębiorstwach. Greckie przedsiębiorstwa odnoszą również coraz większe korzyści z wprowadzania zachęt podatkowych na rzecz zrównoważonego rozwoju środowiska.

Zachęty inwestycyjne ogłoszone przez Europejski Bank Inwestycyjny w 2018 r. koncentrują się na inicjatywach wspierających ekologiczną transformację greckich przedsiębiorstw. Dzięki planowi inwestycyjnemu dla Europy greckie przedsiębiorstwa mogą uzyskać dostęp do dotacji i finansowania kredytowego w wysokości do 25 mld euro, ze szczególnym uwzględnieniem czystej energii, transportu i cyfryzacji przedsiębiorstw gospodarczych.

Green Entrepreneurship Network (GEN), uruchomiona w 2017 r. dzięki finansowaniu z programu H2020, ma na celu stworzenie innowacyjnego modelu biznesowego dla greckich zielonych przedsiębiorstw poprzez łączenie przedsiębiorców, inwestorów i decydentów w celu wymiany, zapewniając całościowe wsparcie i szkolenia dla zielonych przedsiębiorców w każdym wieku.

Rząd Grecji realizuje również programy wspierające zieloną przedsiębiorczość w tym kraju. Obejmują one unijny program Horyzont 2020, który finansuje innowacyjne, interdyscyplinarne i skoncentrowane na obywatelach badania mające na celu sprostanie wyzwaniom społecznym; Europejski okres programowania 2021-2027 na rzecz rozwoju Grecji, który zapewnia wsparcie dla zielonej gospodarki i zielonej przedsiębiorczości poprzez inwestycje w technologie i usługi; krajowy program na rzecz zrównoważonego rozwoju, który koncentruje się na promowaniu modelu zrównoważonego wzrostu i sfinansował inwestycje w inicjatywy związane z zieloną gospodarką o łącznej wartości ponad 1 miliarda euro.

Co więcej, greckie Ministerstwo Środowiska I Energii współpracuje z licznymi organizacjami międzynarodowymi, europejskimi, krajowymi oraz regionalnymi, takimi jak Europejska Inicjatywa Klimatyczna, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, program Erasmus+ i inne podobne inicjatywy, aby wspierać rozwój zielonych inicjatyw, takie jak zielone startupy I zielone przedsiębiorstwa w Grecji.

Ogólnie rzecz biorąc, Grecja podejmuje ważne kroki w celu promowania zielonej gospodarki i zielonej przedsiębiorczości. Rośnie liczba inwestycji w zielony sektor, co może stanowić zachętę dla firm do przyjmowania bardziej ekologicznych praktyk, a także wspierać i tworzyć sieci dla zielonego biznesu.

Polska

Polscy statystycy podjęli próbę adaptacji definicji zielonej gospodarki do polskich warunków. Zieloną gospodarką nazwali taką, w której wzrost i rozwój gospodarczy odbywa się przy zachowaniu dostępu do kapitału naturalnego i usług ekosystemowych, od których zależy dobrobyt człowieka.

Polska, podejmując różnorodne działania na rzecz ochrony środowiska, stara się zmierzać w kierunku proekologicznej gospodarki i osiągnięcia zrównoważonego rozwoju. Postęp tych działań powinien podlegać stałemu nadzorowi, do którego można wykorzystać wskaźniki zawarte w czterech obszarach tematycznych: kapitał naturalny, środowiskowa efektywność produkcji, środowiskowa jakość życia ludności oraz polityka gospodarcza i jej konsekwencje.

Wskaźniki z ostatnich kilku lat w zakresie środowiskowej efektywności produkcji, prezentujące efektywność wykorzystania zasobów naturalnych w procesach gospodarczych, wskazują, że w wielu obszarach następuje ograniczenie lub nawet całkowite zerwanie zależności pomiędzy wzrostem gospodarczym a presją na środowisko. Zjawisko to należy ocenić pozytywnie. Rolnictwo ekologiczne jest jednym z działań sprzyjających realizacji rozwoju zielonej gospodarki w Polsce. Coraz więcej gospodarstw przestawia się na bardziej ekologiczne metody gospodarowania. W ostatnich latach nastąpił duży wzrost rozwoju tego typu rolnictwa.

Zgodnie z panującym obecnie na świecie trendem, zielone miejsca pracy stopniowo wypierają stanowiska związane z działalnością zanieczyszczającą środowisko. Statystyki pokazują, że w 2020 r. w Polsce pracowało 16,4 mln osób, z czego około 6,4 mln zajmowało zielone miejsca pracy bezpośrednio lub pośrednio związane z zieloną transformacją. Wzrasta również zapotrzebowanie na specjalistów i nowe zawody związane z zieloną gospodarką, takie jak lider zielonej transformacji, specjalista ds. dekarbonizacji, menedżer ESG.

Polska gospodarka również wdraża rozwiązania wpisujące się w koncepcję Europejskiego Zielonego Ładu. Wśród najciekawszych projektów, które już teraz wpisują się w ideę Europejskiego Zielonego Ładu są m.in. systemy monitorowania i prognozowania jakości powietrza, testy molekularne minimalizujące opryski chemiczne, mobilne linie przetwarzania odpadów pozwalające uniknąć kontaktu człowieka z niebezpiecznymi substancjami czy nowoczesne elektryczne pojazdy miejskie. Mimo wdrażania tych wszystkich innowacyjnych rozwiązań, Polska jest jednym z krajów o najniższym wskaźniku ekoinnowacyjności wśród państw UE. W 2019 r. znalazła się na 24. miejscu wśród 28 krajów UE.

Polscy przedsiębiorcy są wspierani w zielonej transformacji poprzez różnego rodzaju dotacje, przede wszystkim te z Unii Europejskiej. W polskich firmach, startupach, a także ze współpracujących z nimi klastrach i samorządach tkwi ogromny potencjał do tworzenia i wdrażania innowacyjnych, przyjaznych środowisku rozwiązań wpisujących się w Europejski Zielony Ład.

W nowej perspektywie 2021-2027 Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej poszerza istniejącą już ofertę wsparcia działań proekologicznych o nowe elementy. Mowa tu o programie Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), którego beneficjentami są przede wszystkim przedsiębiorcy. W ramach wspomnianego programu realizowane będą takie projekty jak:

zapewnienie funduszy na zielone technologie oraz działania badawczo-rozwojowe,
wzmocnienie kompetencji ekologicznych personelu biznesowego, na przykład w zakresie eko-projektowania,
uruchomienie zielonej ścieżki w kredycie technologicznym, a także w programach rozwojowych (typu Scaleupgreen), w których startupy będą dostarczać większym przedsiębiorcom rozwiązania ich proekologicznych problemów związanych z działalnością rozwojową,
wspieranie i przeprowadzanie analiz środowiskowych śladu środowiskowego i cyklu życia produktu, a także promowanie systemu Weryfikacji Technologii Środowiskowych, który jest obiektywną weryfikacją wpływu opracowywanych technologii na środowisko.

Warto również wspomnieć, że w Polsce działa Akcelerator Zielonych Technologii (GreenEvo), innowacyjny program Ministerstwa Klimatu i Środowiska wspierający rozwój sektora technologii środowiskowych oferowanych przez polskich przedsiębiorców oraz promujący zielone technologie w kraju i za granicą. Jego głównym celem jest tworzenie warunków do poprawy stanu środowiska poprzez wspieranie działań uczestników i upowszechnianie przyjaznych środowisku technologii oferowanych przez laureatów projektów na poziomie krajowym i międzynarodowym.

Rumunia

W ostatnich latach Rumunia poczyniła znaczne postępy w kierunku tworzenia zielonej gospodarki i wspierania zielonej przedsiębiorczości. Kraj ten stoi w obliczu szeregu zagrożeń środowiskowych, w tym zanieczyszczenia powietrza i wody, wylesiania i nieefektywnego wykorzystania zasobów, ale istnieją również możliwości wzrostu i rozwoju w zielonych sektorach. W rezultacie Rumunia dostosowała swoje długoterminowe cele do polityk, strategii, propozycji i programów UE.

Przede wszystkim stworzyła krajowe ramy wdrażania Agendy na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030 i jej zestawu 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju. W rezultacie kraj zaczął projektować działania na rzecz ludzi, planety i dobrobytu. Zgodnie z rumuńską Strategią ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU 2030, celem zaproponowanym przez Rumunię na 2030 r., jako członka Unii Europejskiej, jest zmniejszenie o połowę marnotrawstwa żywności na mieszkańca na poziomie detalicznym i konsumpcyjnym oraz zmniejszenie strat żywności w łańcuchach produkcji i dostaw, w tym strat po zbiorach.

W 2019 r. Rumunia uruchomiła krajowy plan na rzecz energii i klimatu, który wyznacza cele w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii odnawialnej i poprawy efektywności energetycznej. Plan obejmuje środki mające na celu promowanie wykorzystania odnawialnych źródeł energii, takich jak wiatr i słońce, oraz poprawę efektywności energetycznej w budynkach, przemyśle i transporcie. Kolejną inicjatywą jest Rumuński Fundusz Ochrony Środowiska, który zapewnia finansowanie projektów środowiskowych, w tym związanych z energią odnawialną, efektywnością energetyczną i gospodarką odpadami. Fundusz zapewnia również wsparcie dla zielonej przedsiębiorczości, w tym dotacje i pożyczki dla startupów w zielonej gospodarce.

Zielona przedsiębiorczość w Rumunii obejmuje szereg konkretnych aspektów, w tym energię odnawialną, zrównoważone rolnictwo, ekoturystykę i zielone technologie. Istnieją również możliwości rozwoju w modelach gospodarki o obiegu zamkniętym, które priorytetowo traktują ponowne wykorzystanie i recykling materiałów, a także w przedsiębiorstwach społecznych, które podkreślają wpływ społeczny i środowiskowy. Rumunia wprowadziła różne polityki i inicjatywy promujące rozwój zielonej przedsiębiorczości. W 2018 r. rząd uruchomił program Green Start, który zapewnia finansowanie i wsparcie dla startupów w zielonej gospodarce. Program koncentruje się na sektorach takich jak energia odnawialna, zrównoważone rolnictwo, gospodarka odpadami i ekoturystyka. Od 2018 r. w Rumunii zatwierdzono krajową strategię na rzecz zielonych miejsc pracy na lata 2018-2025. Plan wyznaczył trzy konkretne cele: promowanie przedsiębiorczości i tworzenie zielonych miejsc pracy, rozwijanie umiejętności siły roboczej, aby pomóc obywatelom zwiększyć ich szanse na zatrudnienie w konkurencyjnych sektorach i zachęcanie pracodawców do tworzenia zielonych miejsc pracy, wzmocnienie współpracy i dialogu z odpowiednimi zainteresowanymi stronami z różnych sektorów w celu tworzenia nowych miejsc pracy https://business-review.eu/business/romanian-government-approves-green-jobs-strategy-for-2018-2025-179199).

Rozwój zielonej przedsiębiorczości w Rumunii jest również wspierany przez pojawienie się inkubatorów i akceleratorów, które koncentrują się na zielonych startupach. Na przykład Impact Hub Bucharest wspiera przedsiębiorczość społeczną i środowiskową, podczas gdy akcelerator GreenHUB koncentruje się na startupach w zielonej gospodarce. Dzięki finansowaniu otrzymywanemu z programów takich jak Erasmus+, Horizon, organizacje te są w stanie edukować rumuńską społeczność na temat współczesnego rozwoju zielonej gospodarki i przedsiębiorczości oraz mogą tworzyć sieć interesariuszy i partnerów doświadczonych i zainteresowanych tymi tematami. Ponadto rząd mógłby stworzyć więcej programów wspierających zielonych przedsiębiorców. Instytucje te mogą współpracować z organizacjami kształcenia i szkolenia zawodowego w celu opracowania programów pilotażowych mających na celu edukację przedsiębiorców (nowych, wiejskich i doświadczonych) w zakresie wprowadzania zielonych rozwiązań w ich firmach, przedsiębiorstwach i start-upach.

Ogólnie rzecz biorąc, podczas gdy Rumunia stoi przed wyzwaniami środowiskowymi, istnieją również możliwości wzrostu i rozwoju w sektorach zielonej gospodarki i zielonej przedsiębiorczości. Promując zrównoważony rozwój i wspierając innowacyjne rozwiązania problemów środowiskowych, Rumunia może przyczynić się do globalnych działań na rzecz przeciwdziałania zmianom klimatycznym i ochrony planety dla przyszłych pokoleń.

Hiszpania

W ostatnich latach Hiszpania poczyniła znaczne postępy w promowaniu zielonej gospodarki i zielonej przedsiębiorczości. Kraj ten zobowiązał się do zmniejszenia swojego śladu węglowego i promowania zrównoważonego rozwoju, co doprowadziło do wdrożenia różnych strategii i inicjatyw.

Jednym ze znaczących wydarzeń w zakresie zielonej gospodarki w Hiszpanii jest przyjęcie krajowego planu energetyczno-klimatycznego (z ang. National energy and climate plans). KPEiK określa cele kraju w zakresie redukcji emisji gazów cieplarnianych, zwiększenia udziału energii odnawialnej w zużyciu energetycznym i poprawy efektywności energetycznej. Plan obejmuje również środki mające na celu promowanie innowacji, badań i rozwoju w sektorze energetycznym, takie jak ustanowienie nowego funduszu wspierającego projekty związane z energią odnawialną.

Hiszpania również poczyniła znaczne postępy w rozwoju zielonej przedsiębiorczości. W kraju odnotowano wzrost liczby startupów koncentrujących się na opracowywaniu nowoczesnych i zrównoważonych rozwiązań. Jednym z przykładów jest firma Solaria produkująca panele słoneczne, która stała się jedną z wiodących firm w branży energii odnawialnej w Hiszpanii.

Ponadto hiszpański rząd promuje zieloną przedsiębiorczość poprzez różne inicjatywy, takie jak Green Entrepreneurship Program. Program ma na celu zapewnienie wsparcia przedsiębiorcom w ekologicznym sektorze gospodarki poprzez oferowanie szkoleń, mentoringu i możliwości finansowania.

Kolejnym znaczącym wydarzeniem w hiszpańskiej zielonej gospodarce jest gospodarka o obiegu zamkniętym. Gospodarka o obiegu zamkniętym ma na celu zmniejszenie ilości odpadów i promowanie efektywnego gospodarowania zasobami poprzez tworzenie produktów, które można ponownie wykorzystać, naprawić lub poddać recyklingowi. Hiszpania wdraża różne polityki promujące gospodarkę o obiegu zamkniętym, takie jak ustanowienie strategii gospodarki i opracowanie ustawy o gospodarce o obiegu zamkniętym.

Ogólnie rzecz biorąc, Hiszpania poczyniła znaczne postępy w promowaniu zielonej gospodarki i zielonej przedsiębiorczości. Zaangażowanie tego kraju w zmniejszenie śladu węglowego i promowanie zrównoważonego rozwoju doprowadziło do wdrożenia różnych polityk i inicjatyw. Dzięki ciągłym wysiłkom Hiszpania może nadal być liderem w promowaniu zrównoważonego rozwoju i zielonej przedsiębiorczości.